Dawni działacze antykomunistyczni zjechali na ważne obrady. „Los Polski ciągle jest nam drogi”

Pomysłodawcami i organizatorami konferencji byli Marian Faryniarz, Marek Ruszczyński, Dariusz Olszewski - dawni działacze antykomunistyczni - wydaleni przez komunistyczny reżim z Polski z paszportem zezwalającym na jednokrotne przekroczenie granicy bez prawa powrotu do PRL. Oprócz byłych działaczy „Solidarności”, „Solidarności Walczącej” i Konfederacji Polski Niepodległej w zjeździe w Summerville Arena & Conference Center w Summersville, WV, udział wzięli naukowcy z Instytutu Pamięci Narodowej - Marzena Kruk, dr Witold Bagieński, dr Grzegorz Wolk, dr Sebastian Pilarski oraz historyk z Polski, były konsul RP w Chicago Paweł Zyzak.

Order dla działacza, oklaski dla tłumu panelistów

Trzydniowa konferencja rozpoczęła się wspólnym odśpiewaniem hymnów Polski i USA. Inwokację wygłosił i błogosławił uczestników ksiądz Lynn Spangler, po którym wystąpił burmistrz miasteczka Summersville Robert Shafer. Po wystąpieniu burmistrza odczytano nadesłane z okazji konferencji listy od ambasadora Polski przy ONZ Krzysztofa Szczerskiego, zastępcy prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Karola Polejowskiego i byłego ministra obrony narodowej Romualda Szeremietiewa. Wkrótce potem odbyła się ceremonia wręczenia odznaczenia nadanego przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski otrzymał Marek Ruszczyński. Następnie uczestnikom konferencji wręczono pamiątkowe medale i materiały.

Najważniejszym elementem zjazdu były wystąpienia. W pierwszym dniu wystąpiła Marzena Kruk z IPN z referatem „Upamiętnienie opozycji antykomunistycznej lat 1976 – 1989”, Tomasz Kozłowski, który za pośrednictwem łącza wideo wygłosił analizę „Polityka amerykańska wobec PRL w latach osiemdziesiątych XX wieku”, dr Sebastian Pilarski z referatem „Międzynarodowy kontekst działalności NSZZ „Solidarność” w drugiej połowie lat osiemdziesiątych XX wieku - wybrane zagadnienia” i na koniec pierwszej części - Paweł Zyzak z referatem „Sojusz niemożliwy. Wsparcie administracji Ronalda Reagana oraz centrali AFL- CIO dla podziemia solidarnościowego w Polsce”. Zaprezentowano też film o demonstracjach wspierających „Solidarność”, które miały miejsce w Nowym Jorku, pochodzący ze zbiorów Archiwów IPN i oparty na materiałach filmowych Mariana Faryniarza.

O kampaniach wymierzonych w reżim i tych, którzy dali się złamać

Po przerwie na lunch miała miejsce dyskusja panelowa „Antykomunistyczne kampanie podejmowane przez emigrantów politycznych w USA oraz ich wpływ na Polonię w USA, rząd USA, amerykańskie media i na reżim PRL”. Moderatorami dyskusji byli dziennikarz polonijny Marek Bober i dr Sebastian Pilarski z IPN, a udział w niej wzięli działacze antykomunistyczni - Andrzej Burghardt, Zygmunt Staszewski, Andrzej Czuma, który nadesłał materiał na konferencję drogą listowną, Adam Więckowski i Marek Ruszczyński. Pierwszy dzień konferencji zakończył się gościną na farmie państwa Brown, którzy przyczynili się także do organizacji zjazdu.

Drugi dzień konferencji rozpoczął panel moderowany przez Marzenę Kruk z IPN, w którym z referatami wystąpili Witold Bagiński, Grzegorz Wolk i Marek Bober. Z uczestnikami połączył się też drogą internetową Marszałek Senior Sejmu RP, były działacz antykomunistyczny, Antoni Macierewicz. Dużo emocji wzbudziła dyskusja „Emigracja niepodległościowa a tajne służby PRL”, w czasie której przypomniano postacie działaczy emigracyjnych będących współpracownikami komunistycznej esbecji. W dyskusji wzięli udział Grzegorz Wolk, Andrzej Burghardt i Marek Ruszczyński, a moderował ją Witold Baginski. Rozmowę na temat „Nasza pomoc dla opozycji w PRL” moderował z kolei Paweł Zyzak, a uczestniczyli w niej Zygmunt Staszewski, Andrzej Burghardt, Dariusz Olszewski z kręgów „Solidarności Walczącej” i Marek Ruszczyński z KPN.

„Ciągle kochamy Polskę i ciągle jej los jest nam drogi”

W trzecim, ostatnim dniu konferencji poruszono m.in. temat „Media polskie w USA w walce o niepodległość Polski”. Dyskusję moderował Sebastian Pilarski i wzięli w niej udział Marzena Kruk z IPN, drogą elektroniczną Edward Dusza z „Gwiazdy Polarnej”, Marek Bober, były dziennikarz „Nowego Dziennika”, Andrzej Burghardt, przewodniczący Komitetu Członków Solidarności - Byłych Więźniów Politycznych, Zygmunt Staszewski z tego samego komitetu oraz Marek Ruszczyński z „Polskiej Gazety”. W kolejnych spotkaniach przybliżono m.in. działalność Ruchu Społeczno-Politycznego POMOST, podsumowano też całą konferencję, podczas której można było także zapoznać się z materiałami dotyczącymi działalności niepodległościowej na wystawie przygotowanej przez Dariusza Olszewskiego.

- Ciągle kochamy Polskę i ciągle jej los jest nam drogi. Jakbyśmy Polski nie kochali, nie byłoby potrzeby organizowania takiej konferencji. Starzy weterani przypominają o swojej walce i dalej widzą potrzebę troski o losy naszej ojczyzny i gotowi jesteśmy jeszcze raz przystąpić do walki o Polskę, jeżeli zajdzie taka potrzeba – stwierdził pytany o wrażenia z konferencji Dariusz Olszewski.

Marzena Kruk z IPN stwierdziła, że konferencja pod każdym względem była bardzo udanym przedsięwzięciem. - Dyskusje i stawiane pytania pokazały, że jest jeszcze wiele obszarów, które wymagają opisania i przedstawienia szerokiemu odbiorcy. Mam nadzieję, że ta konferencja była pierwszą, ale nie ostatnią, a kolejne pozwolą wypełnić białe plany – uznała. - Naszym wspólnym zadaniem Instytutu Pamięci Narodowej oraz Polaków mieszkających w USA jest opowiadanie o doświadczonym złu ze strony systemów totalitarnych - niemieckiego nazizmu i komunizmu, o zagrożeniach jakie one niosą oraz o walce z nimi podjętej przez Polaków i zakończonej zwycięstwem – dodała.