Kilka lat zakulisowych rozmów, negocjacji i ustaleń przyniosło efekty. Turecka Narodowa Agencja Wywiadowcza (MIT) potwierdziła w czwartek 1 sierpnia dużą międzynarodową operacją wymiany więźniów, która miała się odbyć na lotnisku w Ankarze. Wzięło w niej udział siedem krajów, w tym USA i Rosja, ale także Niemcy, Polska, Słowenia, Norwegia i Białoruś. Samolotami na tureckie lotnisko trafić miało w sumie 26 osób, więzionych w poszczególnych krajach, które teraz wracają do domów.
Na liście znaleźli się trzej znani amerykańscy więźniowie, co według Associated Press potwierdzić miały już tureckie służby. Są to skazany na 16 lat więzienia za rzekome szpiegostwo korespondent amerykańskiego dziennika „The Wall Street Journal" Evan Gershkovich, przetrzymywany w rosyjskim więzieniu od marca 2023 r. oraz były żołnierz Paul Whelan, który został zatrzymany w 2018 r., gdy przyleciał do Rosji na ślub, i skazany również za szpiegostwo na 16 lat. Zarówno oni, jak i amerykańska administracja twierdzili, że te zarzuty są bezzasadne. Wolność odzyskać miała też amerykańsko- rosyjska dziennikarka Alsu Kurmasheva (47 l.), zatrzymana w październiku 2023 r. pod zarzutem rozpowszechniania fałszywych informacji o rosyjskiej armii.
Na liście więźniów, których wymiana odbyć się miała na tureckim lotnisku figurują też brytyjsko-rosyjski opozycjonista Władimir Kara-Murza, który posiada Zieloną Kartę w USA, opozycjonista Ilja Jaszyn i więziony na Białorusi niemiecki najemnik Rico Krieger. Do Rosji wrócił z kolei Wadim Krasikow, skazany w Niemczech za zamordowanie czeczeńskiego rewolucjonisty. Według „The Insider”, USA przekazały Rosji trzech więźniów: skazanego na 27 lat więzienia hakera Romana Selezneva, skazanego na 9 lat więzienia za wykradanie danych firm Vladislava Klyushina i Vadima Konoshenko. Wśród odesłanych do Rosji znalazła się też jedna osoba przetrzymywana w Polsce. To Paweł Rubcow, podający się za hiszpańskiego dziennikarza mężczyzna, zatrzymany w 2022 r. przez ABW pod zarzutem pracy dla rosyjskiego wywiadu GRU. Spośród 26 więźniów, według tureckich komunikatów, 10 relokowano do Rosji, 13 do Niemiec, a trzech do USA.
Sukces operacji skomentował sam prezydent Joe Biden, wymieniając nazwiska Whelana, Gershkovicha, Kurmashevy i Kara-Murzy, którzy wkrótce wrócą do USA. - „Porozumienie, które zapewniło im wolność, było wyczynem dyplomacji. W sumie wynegocjowaliśmy uwolnienie 16 osób z Rosji - w tym pięciu Niemców i siedmiu obywateli rosyjskich, którzy byli więźniami politycznymi we własnym kraju. Niektóre z tych kobiet i mężczyzn były niesprawiedliwie przetrzymywane przez lata. Wszyscy znosili niewyobrażalne cierpienie i niepewność. Dziś ich agonia dobiegła końca” – przekazał w specjalnym oświadczeniu prezydent USA.
- „Jestem wdzięczny naszym sojusznikom, którzy stali z nami podczas trudnych, złożonych negocjacji, aby osiągnąć ten wynik - w tym Niemcom, Polsce, Słowenii, Norwegii i Turcji. To dobitny przykład tego, dlaczego tak ważne jest, by mieć na świecie przyjaciół, którym można ufać i na których można polegać. Nasze sojusze sprawiają, że Amerykanie są bezpieczniejsi” – dodał.
