Pani Konopnicka w Argentynie

2023-12-11 14:34

Fundacja Kultura i Historia podjęła kolejną inicjatywę upamiętnienia dorobku wybitnej Polki. Tym razem przedstawiciele Polonii oraz mieszkańcy Buenos Aires zyskali możliwość przypomnieć sobie, jak wspaniały był dorobek artystyczny wybitnej polskiej poetki i nowelistki, Marii Konopnickiej (1842-1910). W ubiegłym roku przypadła 180. rocznica urodzin pisarki i z tej okazji Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, doceniając jej wkład w działalność kulturalną i patriotyczną, ustanowił rok 2022 Rokiem Marii Konopnickiej.

Urodziła się w Suwałkach, ale przez większość życia była związana z Kaliszem, a potem Warszawą. Zadebiutowała w 1870 r. wierszem „W zimowy poranek”, w dzienniku „Kaliszanin”. W późniejszych latach jej utwory, a także krytyki literackie drukowane były w wielu poczytnych czasopismach, takich jak: „Tygodnik Ilustrowany”, „Kurier Warszawski”, „Kłosy” czy „Bluszcz”. Do najbardziej znanych dzieł należą te napisane z myślą o dzieciach. Odrzucając dydaktyzm, postanowiła uwrażliwić młodego czytelnika, rozbudzając w nim silne emocje, chociażby w noweli „Nasza szkapa”, ale też przenieść w baśniowy świat w utworach: „Na jagody” czy „O krasnoludkach i o sierotce Marysi”. Należały one przez lata do tych najbardziej lubianych przez dzieci i wpisanych do kanonu lektur szkolnych.

Z okazji jubileuszu 25-lecia pracy pisarskiej Konopnicka otrzymała w „darze narodowym” majątek ziemski z dworem w Żarnowcu koło Krosna. Była obok Henryka Sienkiewicza jedyną osobą uhonorowaną w ten sposób przez społeczeństwo. Ostatnim jej dziełem, opublikowanym w 1910 r. był poemat epicki „Pan Balcer w Brazylii”, dotyczący losów polskiego chłopa na emigracji.

Sześć lat zajęło autorce zebranie materiałów obrazujących życie środowiska polskich uchodźców wyjeżdżających w nadziei poprawy swojego losu. Wieloletnia przyjaźń łączyła Konopnicką z inną polską pisarką, Elizą Orzeszkową, z którą chodziła do szkoły, a później podjęła działalność twórczą. Obie umarły w tym samym roku. Niewątpliwie najbardziej znanym wierszem Konopnickiej była „Rota”, napisana w 1908 r. jako protest przeciwko niemieckim represjom wobec polskich dzieci we Wrześni i w innych miejscowościach zaboru pruskiego.

Jeszcze za życia poetki utwór ten został odśpiewany w Krakowie z okazji 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem, na uroczystości odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego. Muzykę do niego skomponował kompozytor Feliks Nowowiejski, nadając mu charakter pieśni hymnicznej.

W ramach projektu Fundacja Kultura i Historia poprowadzi w Buenos Aires zajęcia dla dzieci, w których będzie można nauczyć się m.in. recytacji wybranych utworów Konopnickiej, przymierzyć stroje nawiązujące do epoki, w której żyła pisarka, a także posłuchać wyjątkowych koncertów pianistycznych i organowych, w tym także utworów Feliksa Nowowiejskiego.